راه های رسیدن به علم حقیقی

راه های رسیدن به علم حقیقی

1)      تقوا

2)      عمل به علم

3)      عبودیت

4)      طلب فهم از خدا

5)      تأدّب به آداب روحانی( و تخلق به اخلاق الهی)

علم نور است که خدا هر که بخواهد بر قلب وی القاء می کند؛چنان‌که در روایت آمده است:

لیس العلم بکثرة التعلم والتعلیم أنما هو نور یقذفه الله فی قلب من یشاء من عباده.

علم به کثرت تعلم نیست، بلکه نوری است در قلب آنکه خدای تعالی بخواهد القاء و افاضه می کند.

پیامبر(ص):

 العِلمُ نورٌ وضياءٌ يَقذِفُهُ اللهُ في قُلوبِ أولِيائِهِ، ونَطَقَ بِهِ عَلى لِسانِهِم

 [قرّة العيون فيض الكاشاني /438]

علم‌ به‌ آموختن‌ نیست‌. بلکه در حقیقت نوری‌ است‌ كه‌ در دل‌ كسی‌ كه‌ خداوند تبارك‌ و تعالی‌ ارادی‌ هدایت‌ او را نموده‌ است‌ واقع‌ می‌شود. پس‌ اگر علم‌ می‌خواهی‌، باید در اوّلین‌ مرحله‌ در نزد خودت‌ حقیقت‌ عبودیت‌ را بطلبی‌؛ و به واسطه‌ی‌ عمل‌ كردن‌ به‌ علم‌، طالب‌ علم‌ باشی‌؛ و از خدادرخواست ‌نماید که به او بفهماند .

تعلیم و تعلم و مطالعه و استاد دیدن و تلاش و مجاهدت از علل مُعِدّه می باشد که قابلیت قابل را زیاد می کند برای دریافت( چون نقص و بخلی از طرف فاعل در افاضه نیست) و باید دانست که علم حقیقی نور و افاضه الهی است و آنچه ما بر آن دست می یابیم به نام علم در واقع سواد(سیاهی) است که با زیاد شدن معلوماتمان بر حجاب و سیاهی و تیرگی مان افزوده می گردد

شر ط اول: تقوا

شرط اول افاضه علم تقوای الهی و بندگی است؛ چنانکه خدای سبحان می فرمایند:

 وَ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ يُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ   [بقره/282]

و از خدا پروا کنید(تقوا پیشه کنید)، و خدا به شما یاد می دهد.

ان تتقوا یجعل لکم فرقاناً   [انفال/ 29]

اگر تقوا پیشه کنید(و از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید)، برای شما وسیله‌ای جهت جدا ساختن حق از باطل قرارمی‌دهد؛ (روشن‌بینی خاصّی که در پرتو آن، حق را از باطل خواهید شناخت؛)

شرط دوم: عمل به علم

شرط دوم افاضه الهی عمل به علماست که در روایت وارد شده :

 واطلب العلم باستعماله  علم را با به کار گیری آن طلب کنید

و امام باقر (ع) فرموده اند:

مَن عَمِلَ بما یَعلَم عَلَّمَهُ الله ما لَم یَعلَم.        [بحارالانوار، ج۷۵، ص۱۸۹]

هر کس به آنچه می‌داند عمل کند، خداوند آنچه را که نمی‌داند به او خواهد آموخت.

شرط سوم: عبودیت

شرط چهارم: طلب فهم از خدا:

چنانکه در روایت عنوان بصری از امام صادق(ع) آمده است:

لَیسَ الْعِلْمُ بِالتَّعَلُّمِ؛ إنَّمَا هُوَ نُورٌ یقَعُ فِی‌ قَلْبِ مَنْ یرِیدُ اللَهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی‌ أَنْ یهْدِیهُ. فَإنْ أَرَدْتَ الْعِلْمَ فَاطْلُبْ أَوَّلاً فِی‌ نَفْسِكَ حَقِیقَةَ الْعُبُودِیةِ، وَ اطْلُبِ الْعِلْمَ بِاسْتِعْمَالِهِ، وَ اسْتَفْهِمِ اللَهَ یفْهِمْكَ .

[بحار الأنوار / ج 1   /ص 224]

شرط پنجم : تأدّب به آداب روحانی(و تخلق به اخلاق الهی)
امام صادق(ع) فرموده اند:

لَيسَ العِلمُ فِي السَّماءِ فَيُنزَلُ إلَيكُم ، ولا في تُخومِ الأَرضِ فَيُخرَجُ لَكُم ، ولكِنَّ العِلمَ مَجبولٌ في قُلوبِكُم ، تَأَدَّبوا بِآدابِ الرّوحانِيّينَ يَظهَر لَكُم        [قرّة العيون للفيض الكاشاني : 439]

علم در آسمان نیست که بر شما نازل شود و در عمق زمین نیست تا برشما خارج شود؛ بلکه علم در قلبهایتان نهفته است، متادّب به آداب روحانی(و متخلق به اخلاق الهی) شوید تا بر شما ظاهر(آشکار) شود.

قال علي (ع) :

" ليس العلم في السماء فينزل إليكم ولا في الأرض فيصعد إليكم ولكن العلم مجبول في قلوبكم تخلقوا بأخلاق الروحانيين يظهر لكم             [تفسیر صراط مستقیم/ج1/ ص267]